Ağız Sağlığı ve Dil Hastalıkları
Bir çizgili kas türü olan dil, insanların konuşmasına, çiğnemesine ve tat almasına yardımcı olur. Fakat bazı zamanlarda, yüzeyde yumru oluşumu, dil renginin değişimi ya da tüylenme benzeri çeşitli dil hastalıkları, dilin görünümünü değiştirebilir. Sağlıklı bir dil ise pembe renkte, ve yüzey kabarcıklarla kaplıdır. Bu yazımızda, sizlere görünümü değiştiren dil hastalıklardan ve bunların tedavi yollarından bahsettik.
Beyaz Dil
En yaygın dil hastalıklarından biri olan beyaz dil hastalıkları tıbbi sebepleri şunlardır:
1. Liken Planus
Bağışıklık sisteminin cilt hücrelerinde atağa geçtiğinde meydana gelen dil hastalıkları, dil yüzeyinde oluşan beyaz parçalar veya ülserle kendini gösterir. Eğer belirgin bir ülser var ise, tedavi diş hekimi tarafından uygulanan topikal steroidlerle tedavi edilir.
2. Oral Tüylü Lökoplaki
Virüs yollu bir hastalık olan lökoplaki, dil yüzeyinde beyaz parçaların oluşması ve oluşan parçaların tüylü bir görünüme sahip olması durumudur ve genellikle HIV gibi zayıf bağışıklık sistemlerinde meydana gelir. Tedavi gerektirmeyen bu hastalık, hekiminiz tarafından tavsiye edilen bağışıklık sistemi güçlendiriciler ile önlenebilir.
3. Lökoplaki
2020 yılında yapılan bir araştırmaya göre, lökoplaki yüksek ağız kanseri riski taşıyan kişilerde görülür. Lökoplaki hastalarının %1-9 arasında, ilerleyen dönemlerde ağız kanseri oluşur. Aynı zamanda, yapılan araştırmaya göre sigara kullanımı da lökoplaki oluşumunu ciddi derecede arttırmaktadır.
Lökoplaki hastaları genellikle dil yüzeyinde derinlemesine oluşan beyaz parçalar dışında hiçbir belirti göstermezler. Hastalarda nadir olarak ise dil yüzeyinde kırmızı-beyaz renkli kabarcıklar oluşur. Bu tip hastalarda ise ağız kanseri riski çok daha yüksektir.
Hekimler tarafından dilden alınan biopsi ile lökoplaki teşhisi konulabilir.
4. Oral Pamukçuk
Dilin doğal florasında meydana gelen oral pamukçuk, normalde ağızda yaşayan Candida mantarının çoğalması ve enfeksiyon yaratmasıyla oluşan bir hastalıktır.
Hastalığın belirtileri genellikle dil yüzeyinde oluşan beyaz, yer yer kırmızı parlak parçacıklar, ağız yarası, ağız duvarlarında parçalanma, dil altında iltihaplanmadır.
Mantar önleyici topikal ürünlerle veya ağız gargarasıyla tedavi edilebilir.
Kırmızı Dil
En yaygın dil rahatsızlıklarının başında gelen kırmızı dil hastalığı genellikle tıbbi bir sorun ya da vitamin eksikliğinden kaynaklanır.
2010 yılında yapılan bir araştırmaya göre, dilin koyu kırmızı renk almasının sebebi, hastanın B12 vitamini, demir, folik asit, ya da nikotinik eksikliği yaşamasıdır.
Bu hastalarda karşılaşılan tıbbi sorunlar ise çoğunlukla frengi (sifiliz), çölyak hastalığı veya candida adı verilen bir tür enfeksiyondur.
Kırmızı dil hastalığı tedavisi ise, eksik besin maddelerinin değiştirilmesini veya altta yatan tıbbi durumu tedavi etmeyi içerir.
Harita Dili
Harita dili , dilin iltihaplanması sonucu yüzeydeki kabarcıkların bir kısmının kaybedilmesiyle oluşan bir dil hastalığıdır. Harita dili olan hastalar, dil yüzeyinde beyaz ile çerçevelenmiş kırmızı, yuvarlak lekeler görürle, bu sebepten dolayı dil, bir haritanın yüzeyine benzeyebilir.
Tahran Sağlık Bilimleri Üniversitesi Diş Hekimliği bölümü tarafından 2016 yılında yapılan bir araştırmaya göre, uzmanlar harita dil hastalığının sebepleri konusunda kesin bir kanıya ulaşamamışlardır. Ancak hastalık riskini artıran unsurlar olarak şunlar bulunmuştur; duygusal stres, alerjiler, bakteri veya mantar enfeksiyonları, vitamin eksikliği, bağışıklık sistemi rahatsızlıkları.
Hastalarda genellikle belirti gözlenmese de, acı, yanma hissi, acıya, baharata ya da ekşiye karşı hassasiyet ya da tat kaybı görülebilmektedir.
Özel bir tedavi gerektirmemekle beraber, harita dil hastalığı zamanla kendiliğinden yok olmaktadır. Ancak, eğer hastada farklı belirtiler gözlemleniyorsa en iyi yöntem bir diş hekimine görünmek ve durum kötüleşmeden ağız bakım ve hijyen desteği almaktadır. Ayrıca alkol, acılı veya baharatlı yiyecekler ve asitli meyve ve içecek tüketmekten kaçınmak da tedaviyi olumlu yönde etkileyen unsurlardır.
Yapışık Dil
Yapışık dil, kişinin kısa dil bağına sahip olmasından kaynaklanan dilin hareket yeteneğini kısıtlayan dil hastalıklarından biridir. Dil bağı ise dili, ağız tabanına bağlayan doku parçasıdır.
2020 yılında yapılan bir araştırmanın sonucunda yapışık dil hastalığının gen kaynaklı olduğu saptanmıştır.
TBX22 adı verilen bir genin mutasyona uğraması sonucu, vücut normal dil hareketini engelleyen fazladan doku üretmeye başlar.
Hastalarda görülen en belirgin şikayetler bebeklerde emme güçlüğü, belirli harfleri telaffuz etmede yaşanan zorluk, yalama zorluğu ve nefesli çalgıları çalmada güçlük çekmedir.
Yapışık dil rahatsızlığı için uzmanlar tarafından geliştirilen özel bir tedavi yöntemi bulunmamakta ve eğer hasta hiçbir zorluk yaşamıyorsa, cerrahi bir operasyon tavsiye edilmemektedir.
Tedavi gerektiren vakalarda ise bir uzman tarafından fazlalık olan doku alınarak dil serbest bırakılır.
Siyah Tüylü Dil
Siyah tüylü dil hastalığı, dil yüzeyinde ipliksi kabarcıkların genişleyip rengini kaybederek tüylü bir görünüm almasına sebep olan zararsız bir dil rahatsızlığıdır.
Amerikan Diş Hekimleri Birliği’ne göre, siyah tüylü dil hastalığı çoğunlukla saçı oluşturan bir protein olan keratinin vücutta birikmesiyle ortaya çıkmaktadır. Bunun sebebi de dilde yeteri kadar aşınma ve uyarı olmamasıdır.
Ayrıca yetersiz ağız hijyeni, uzun süreli antibiyotik kullanımı, fazla radyasyona maruz kalmak, çay veya kahve gibi kafeinli içeceklerin aşırı tüketilmesi ve sigara içmek de hastalığı tetikleyen unsurlardandır.
Hastalığın en yaygın belirtisi dil yüzeyinde kabarcıkların 18 milime kadar büyümesidir.
Amerikan Diş Hekimleri Birliği’ne göre dil yüzeyindeki kabarcıkların büyümesiyle beraber, yiyecek artıkları ve bakteriler bu alanlara sıkışır, böylece kabarcıkların rengi zamanla değişime uğrar.
Ayrıca hastalarda dilde yanma hissi, yutkunmayla beraber öğürme ve karıncalanma, ya da ağız kokusu problemleri oluşabilir. Eğer belirtiler uzun süre boyunca devam ederse, kişi derhal bir diş hekimine görünmeli ve herhangi bir ilaç kullanıyorsa bırakmalı veya değiştirmeli, aşırı alkol ve sigara tüketiminden kaçınmalı, antiseptik gargara kullanmalıdır.
Ağız Bakım İpuçları
Pek çok insan diş hekimleri ya da diğer uzmanlar tarafından kişiselleştirilmiş bir ağız bakım rutini uyguluyorsa da, Amerikan Diş Hekimleri Birliği dil hastalıklarına karşı sağlıklı ağız ve dişler için şu adımları önermektedir;
-Florür içeren diş macunu ile dişleri günde iki kez fırçalamak
– Diş ipi ile her gün diş arasındaki artıkları temizlemek
-Düşük şekerli yiyecek ve içecekleri tüketerek sağlıklı beslenme
-Düzenli olarak diş kontrollerini yaptırmak
Ne Zaman Bir Hekime Görünmeliyiz?
Eğer kişi, dilinde alışık olmadığı bir durumla karşılaşırsa, ve ağız bakımı için evde uyguladığı yöntemler hastalığın belirtilerini gidermiyor ya da görünümde hiçbir değişikliğe yol açmıyorsa, derhal bir diş hekimine ya da bir uzmana görünmelidir.
Bu tip dil hastalıkları durumlarında, bir uzman tarafından kişinin durumunu teşhis edilir ve tedavi edilmesi gereken altta yatan herhangi bir koşulun olup olmadığını araştırılır.
Özetle;
Pek çok sebep ve etkenden dolayı dilin görünümünde değişiklik meydana gelebilir. Eğer dilinizin görünümü ile ilgili ya da diğer belirtilerden kaynaklanan şikayetleriniz varsa buraya tıklayarak bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Kaynak: https://www.medicalnewstoday.com/articles/tongue-problems#seeing-a-doctor
Dil Çatlaması Yazımıza da Göz Atın.
