Tartar, kireçlenmiş plak anlamına gelir. Plak ile tartarın ortaya çıkma nedenleri aynıdır. Bazı hastaların tartar oluşumu nedeniyle dişlerini yılda iki defadan fazla temizletme ihtiyacı vardır. Bu durumun sebebi çoğunlukla yetersiz fırçalama ve diş ipi kullanmamaya bağlı olarak dişlerde oluşan plaktan kaynaklanır. Dişlerine çok iyi bakan insanlarda bile plakların daha hızlı oluşmasına neden olabilecek başka faktörler vardır.
Plak ile Tartar Oluşumu
Tartar, dişlerde oluşan fazla plak çıkarılmadığında ve sertleştiğinde oluşur. İronik olan, bu oluşumun aslında bazı durumlarda diş çürümesine karşı daha büyük bir dirence sahip olabilmesidir. Kişide plak ile tartar oluşumunun bir nedeni, gıda ürünlerinden ve ağız bakım ürünlerinden kaynaklanan tükürük kalitesidir. Ayrıca bazı insanların tükürüklerinde, diğerlerinden daha hızlı plak oluşumuna katkıda bulunabilecek farklı oranda üre vardır.
Plak sonrası tartar, diş eti çizgisinin altına girebilir ve bakterilerin diş etlerine saldırarak enfeksiyona neden olmasına yardımcı olabilir. Bu enfeksiyona diş eti iltihabı denir. Diş etlerinin altındaki dişlere ve kemiğe zarar verebilecek periodontitis olarak bilinen çok daha güçlü bir enfeksiyona dönüşebilir. Hızlı plak oluşumuna eğiliminiz varsa veya sadece tartar geliştirme olasılığını azaltmak için düzenli olarak plak temizliği yaptırmak istiyorsanız bir uzmandan yardım almanız gerekir.
Düzenli Diş Fırçalamaya ve Diş İpi Kullanımına Rağmen Hızlı Plak Oluşumu Neden Olur?
Bazı insanlar dişlerinde neredeyse hiç plak görmez iken bazı insanlar ise tartar olarak da bilinen fazla plak birikimini diğerlerinden çok daha hızlı geliştirmeye eğilimlidir. Hızlı plak oluşumuna katkıda bulunan birkaç faktör vardır:
- Tükettiğiniz yiyecek ve içecekler
- Kullandığınız diş macunu
- Yanlış fırçalama ve diş ipi kullanma tekniği
- Sigara içmek
- Ağız kuruluğu durumu
- Tükürüğünüzdeki üre konsantrasyonu (Konsantrasyon ne kadar yüksek olursa dişlerinizde diş taşı da o kadar hızlı oluşur.)
Tükürük aslında dişleriniz için iyidir. Diş minesini çürüklerden korumaya yardımcı olur. Ancak içerisindeki üre değeri, yüksek konsantrasyonlarda plak pH’ını artırarak dişlerinizde hızlı diş taşı veya tartar oluşumuna yol açar. Bazı uzmanlara göre florürlü diş macunu dişlerinizi mineralize ederek daha güçlü bir hale getirse de aynı zamanda tartar oluşumuna da katkıda bulunmaktadır.
Plak oluşumunda beslenme şekliniz kritiktir. Ekmek, makarna, patates cipsi gibi nişastalı yiyecekler dişlerinize yapışır ve fazla plak haline gelir. Asitli içecek, meyveli soda, şekerli çay gibi içecekler kötü bakterileri besleyerek plağın büyümesini sağlar. Birkaç hafta sonra plak, tartar oluşumuna dönüşür.
Ağız kuruluğu rahatsızlığınız varsa bu, dişlerinizdeki plağı yıkayacak tükürük olmadığı anlamına gelir. Bu nedenle, plak çok daha hızlı birikir ve tartar oluşumuna neden olur. Burada da yukarıda bahsettiğimiz, ağzınızdaki tükürük salgısının ne kadar önemli olduğu vurgusu devreye girer. Ağız kuruluğu için özel olarak formüle edilmiş gargaraları kullanmayı düşünebilirsiniz.
Sigara içmek de aynı şekilde çok ihtiyaç duyulan tükürüğü ekarte ederek ağzı kurutur. Kötü bakteriler gelişmeye devam ederken iyi bakteriler de ağzınızdaki dumandan kurtulamaz. Sigara içenler, içmeyenlere göre çok daha hızlı ve fazla plak geliştirir. Aşırı plak oluşumu tartara, bu da periodontal hastalığa ve diş kaybına yol açar.
Dişlerinizi günde iki kez fırçalasanız bile hala bazı noktaları eksik veya yeterince uzun süre fırçalamıyor olabilirsiniz. Günümüzde 2 dakikalık döngüye sahip uygun fiyatlı bir elektrikli diş fırçası bulabilirsiniz. Bu şekilde dişlerinizi ne kadar süreyle fırçaladığınızdan emin olursunuz. Ayrıca elektrikli bir diş fırçası, aynı fırçalama süresi içinde manuel bir diş fırçasından çok daha fazla plağı verimli bir şekilde yok edebilir.
İlginizi Çekebilir: Takma Diş Bakımı Nasıl Olmalı?
